Tu hermoso canto
Cada atardecer
viene a mis oídos tu hermoso canto,
esparces la alegría de tu corazón,
apaciguas el cansancio del campesino.
En la abertura de tus picos gemelos
brotan hermosos sonidos de tu garganta
el vigoroso viento los esparce por el mundo
hasta cobijarse en la caverna de los oídos del hombre.
Allá en la alta rama del árbol del ramón
donde sueles posar para cantar
diriges las puntas de tus picos hacia el firmamento
para obsequiar tu canto al Dios Único.
Tu hermoso canto inicias
con la grandiosidad de tu aliento,
canta hermoso pájaro
canta tu alegría a la vida
Quien escucha tu deleitoso canto
para disfrutarlo se enajena
y cuando finaliza el concierto de tu trino
pareciera que despiertan a la vida.
Precioso pájaro, ruiseñor es tu nombre,
nunca terminas con tu hermoso canto
cada día, dale vida al espíritu
del hombre maya.
A JATS’UTS K’AAY
Tu láakal oknajk’iin
Ku kóojo tin xikin a jats’ust k’aay
u kimak óolal a puksik’al ka k’itik
tia’al a náaysik yóol ka’ana’an jkolnáal
Tu yáam u ka’anúupil a kojo’ob
ku tóop’ol u kichkelem jum a kaal
tu táan báalkaj ku tosa’al tumen t’a’ajt’aj ik’
ka k’uchuk tak tu aktunil u xikin lu’umkabil.
Te tu ka’anal k’ab le junkúul óoxo’
tu’ux suuk a t’uchtal k’aay
ka tuch’bik u ni’ a kojo’ob tu tojil sakbej
tia’al a túuxtik a k’aay ti Junab K’uj
Ka léeksik a ki’ k’aay
yetel ya’ab u muuk’ a wóolal,
k’aaynen kichkelem ch’íich’
k’ayej a kimak óolal tia’al u kuxtal kaj.
Je’el máax ku yu’ubik a jats’uts k’aay
ku sa’atal yóol u ch’enxikintikech
ken kéetbanak u paaxil a k’aay
bey ajal ku beetik kuxa’anilo’obe’.
Kichkelem ch’íich’, xk’óok’olte a k’aaba’
mixbik’in ka xu’ulsej a jats’uts k’aay,
sáansmal, kimakkunsej yóol
lu’umkab winik.
Tomados de Mayatsíibo'ob. K'aaytukulo'ob (Escritos Mayas -Poesías). Taller literario
Yaajal K'in. Tu Kaajil Saki', 1998. Autor: Santiago Arellano Tuz.