Hoy es: Domingo, 13 de Julio de 2025
inicio
Curso de Maya Yucateco
Nivel Principiantes - Lección 4

NIVEL PRINCIPIANTES

LECTURA

XOOK
CHA'A' CHÁAK

Ti' le winala' ku bèeta'al ch'a'a cháak tu kàahil màayao'ob. Le ch'a'a cháako' ku bèeta'al utia'al u k'áata'al ha', yóolal u yantal nal.

    -¿Bix u bèeta'al le ch'a'a cháako'?

    Yáax táanil ku yantal u p'ùuhih utia'al u ts'o'onol kéeh. U bak'el le kéeho' ku píibta'al, tu k'ìinil le cha'a cháako' ku cha'akal yéetel u bak'el kàax.

    Le hanalo' xiibo'ob bèetik, mix huntúul ko'olel ku bin utia'al u bèet le hanalo'. Tu ts'òok u k'ìinile ku bèeta'al le hanalo', ken ya'al chúumuk k'ìine', ts'o'ok u tahal tuláakal le bak'o', tu k'àabe' ku ts'a'abal bok'bil sakàan yo'olal u tat-tal. U k'àaba'e' k'óol.

    Ku bèeta'al xan u nukuch wàahi u k'àaba'e noh wàah. Tu ts'ue ku ts'a'abal muxbil sikil.

    Le ken tahak tuláakal le k'óol yéetel le píibo' ku ts'a'abal ti' le hmèeno' utia'al u ts'ah yóok'ol le ka'anche'o'.

    Chéen p'el u ts'okol u ts'a'abal tuláakal yóok'ol le ka'anche'o' káahal u payalchi' yùum hmèen. Ku t'anik u yùumil yìik'al u kanti'its ka'an.

    Nohol ìik'
    Xaman ìik'
    Lak'in ìik'
    Chik'in ìik'

    Beyxan ku t'anik tuláakal yumtsilo'ob, yùum tùun, u yùumil k'áax yéetel tuláakal u ko'olebìilil u kanti'its ka'an. Ku t'anik xan tuláakal ts'ono'oto'ob.

    Ka'alikil táan u payalchi' le hmèeno', kantúul mehen xi'ipalàal mot'okbalo'ob yáanal le ka'anche'o tu k'àayo'ob bey mùuche', uláak' u mùuch'e' tu k'àayo'ob bey bàache', ba'ale' letio'obe' ti yano'ob tu k'ab che'e.

    Hunmúuch' xìibo'obe' u nat'maho'ob tsíimin che' tu máan yáalkabo'ob' ichil tuláakal le máako'obo' tu bèetik u yùum cháakilo'ob, u meyaho'obe' u wéek ha'atiko'ob tuláakal máak biha'an te ch'a'a cháako'.

    Ku ts'o'okol u payalchi' yùum hmèene', ku yéensik le hanalo' utia'al t'oxbih ti' tuláakal máak.

    Yàan k'ìine' chéen p'el u ts'o'okol le ch'a'a cháako ku tàal k'a'ank'an cháak.


...Siguiente...





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico