Hoy es: Miércoles, 24 de Abril de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

 

A

A. f: Le ts’íib je’ela’ je’bix u juum ich kastláan t’aane’ bey xan ich maaya.
ABAJO adv. Kaabal, kaabaj, yáanal, yáanaj, yaalan.
ABALANZAR v: Puul, píikch’iin.
ABANDONAR v: P’aat, xúun p’aat.
ABANICAR v: Pikil, pikit.
ABANICO m: (x) Pikit.
ABARATAR v: Éems tojol, kabulkun tojol.
ABARCAR v: Bak’paach, méek’, méek’táan.
ABARROTAR v: Chuup.
ABARROTE, m: Ba’alo’ob ku ko’onol ku jach k’abéetchajal.
ABASTECER, v: Ts’aa ba’ax k’abéet.
ABATIR v: Pul kaabal, lúubs.
ABDICAR v: P’aat, cha’.
ABDOMEN m: Nak’, chuun nak’.
ABECEDARIO, m: U ts’íibil tuláakal juum ku ya’ala’al ken t’aanak máak.
ABEJA, f: Yik’el kaab, kaab.
ABEJORRO m: Báalam kaab, jolom.
ABERTURA, f: Jool, pa’al, xiik.
ABIERTO, A adj: Je’ek’ab, je’epaja’an.
ABIGEATO, m: Okol wakax wáa ba’alche’o’ob.
ABISMO, m: Taam.
ABLANDAR, v: Ts’u’uts’ukin, sulbankúun.
ABOBAR, v: Jap chi’, náay óol.
ABOCAR v: Náats’al.
ABOCHORNAR, v: Ooxol, chokoj óol.
ABOFETEAR v: Laaj
ABOGAR, v: Áantaj
ABOLENGO m: Ch’i’ibal.
ABOLIR v: Luk’s, tseel.
ABOLLAR v: Bool.
ABOMINAR, v: K’uux, p’eek.
ABONAR v: Bo’ol p’aax
ABONO, m: (para la tierra) Ba’al, ku ts’a’abal ti’ lu’um utia’al u ma’alobtal.
ABORIGEN, adj: Maaya wíinik, wi’it’.
ABORRECER v: P’eek
ABORTAR v: Éems aal
ABORTO m: Éemel aal.
ABOTONAR v: K’al nook’.
ABRASAR v: Tóok.
ABRAZAR v: Méek’, lóoch.
ABRAZO m: Lóoch, méek’.
ABREVAR v: Ts’aa uk’ul.
ABREVIAR v: Chichankúun, kóom ts’íib.
ABRIGAR v: Teep’, baal.
ABRIGO m: (prenda de vestir) Nook’il ke’el.
ABRIR v: Je’.
ABROCHAR v: k’aal.
ABRUMAR v: Nak óol.
ABSCESO m: Chu’uchum.
ABSORBER v: Xuuch, chu’uch.
ABSTRACTO, A adj: Ma’ chika’ani’, istikyaj u na’ata’al.
ABUCHEAR v: Awat t’aan.
ABUELO, A m, f: (m) Nool, (f) chiich.
ABULTAR v: Tuchkiin.
ABUNDANCIA f: Ya’ab
ABUNDAR v: Ya’abtal.
ABURRIR v: Nak óol.
ACÁ adv: Waye’, weye’.
ACABAR v: Ts’o’ok, xu’ul.
ACADEMIA f: U najil tu’ux ku much’tal máako’ob u yojelo’ob ya’ab ba’al.
ACAECER v: Úuchul.
ACAMPAR v: U p’áatal máak je’elel wáa wenel ti’ k’aax.
ACANALAR v: Meen yáam
ACAPARAR v: méek’táan.
ACARICIAR v: Báay.
ACARREAR v: Púut.
ACASO adj: Bey wale’
ACATAR v: U’uy t’aan.
ACAUDALADO, A. adj: Ayik’al.
ACCEDER v: óot
ACCESO m: Bej, jool.
ACCIDENTAR v: U yúuchul loob.
ACCIDENTE m: Loob
ACCION f: Péek.
ACECHAR v: Ch’eeneb.
ACEDAR v: Paj, su’uts’
ACEDÍA f: Chujkal.
ACOMETER v: K’óoch.
ACOMODAR v: Tsool.
ACOMPAÑANTE adj: Láak’inaj.
ACOMPAÑAR v: Láak’in.
ACONDICIONAR v: Utskin.
ACONSEJAR v: Tsol xikin.
ACONTECER v: Úuchul.
ACOPLAR v: Nuup.
ACORDAR v: K’a’ajal ba’al.
ACORRALAR v: K’aal
ACORTAR v: Kóomkin.
ACOSAR v: Áalkab paach.
ACOSTAR v: Chital, chitaj.
ACOTAR v: Koot.
ACRE adj: Si’ij.
ACRECENTAR v: Ya’abkun, nojochkun.
ACREDITAR v: Uts.
ACREEDOR, A m, f: Máak ku ts’ik je’ ba’axak p’axbile’.
ACRIBILLAR v: Ts’ots’op loom.
ACRÓBATA m, f: Máak ku xíinbal yóok’ol junt’i’in suum.
ACTA f: Ju’un ku ts’íibta’al tu yóo’lal junp’éel ket t’aan ichil junmúuch’ máako’ob.
ACTIVAR v: T’aab, joop.
ACTIVO, A adj: Sáak’óol, t’a’aj
ACTO m: Beet, meent.
ACTUACION f: Beet, meent.
ACTUALIZAR v: Túunbenkun.
ACTUAR v: Meentbil je’ ba’axake’
ACUARIO m: U un’ukul tu’ux ku ts’a’abal kayo’ob.
ACUARTELAR v: U k’a’alaj waacho’ob tu majilo’ob.
ACUATICO, A adj: Ja’il.
ACUCHILLAR v: Loom.
ACUDIR v: Taal, náats’al, biin.
ACUERDO m:
Ch’a’ nu’uk tumen tuláakal
ACUMULAR v: Mool, muuch’.
ACUÑAR v: No’oxkin.
ACURRUCARSE v: Mochtal.
ACUSAR v: Tak pool, tak jo’ol.
ACHACOSO, A adj: Mantats’ k’oja’an
ACHATAR v: Yuuch’.
ACHIOTE m: K’uxub, kiwi’.
ACHOCAR v: Chook’.
ADAN m: Yáax xiib yóok’ol kaab.
ADAPTAR v: Tsool.
ADECUAR v: Éet k’alap.
ADELANTAR v: Táanilkun.
ADELGAZAR v: Bek’echkun
ADEMÁN m: Béech’ k’ab, éets’ p’a’as.
ADEMÁS adv: Bey xan
ADENTRO adv: Ich, ichil.
ADEUDAR v: P’aax.
ADEUDO m: P’aax
ADHERIR v: Taak’
ADIESTRAR v: Ka’ansaj, suukkin
ADINERADO , A adj: Ayik’al
ADIVINAR, v: Na’at.
ADIVINO, A m, f: (J)na’at, (x)na’at.
ADMIRABLE adj: Jak’ óolal.
ADMIRAR v: Jak’ óol.
ADMITIR v: K’aam.
ADOBABO m: Makkuum, áakat.
ADOBAR v: Pak’ xa’ak’.
ADOBE m: (zacate con tierra roja) Pak’ lu’um
ADOBO m: Pak’ xa’ak’.
ADOCTRINAR v: Ka’anbes.
ADOLESCENCIA f: (m) Táankelemil, (f) (x)lo’bayanil.
ADOLESCENTE adj: (m)Táankelem,
ADOPTAR v: Ch’a’.
ADORAR v: Yaakun.
ADORMECER v: Weens
ADORNAR v: Jats’utskin, jats’utskun.
ADUEÑARSE v: Tia’altal.
ADULAR v: Leets’
ADULTERAR v: Jeel, k’eex.
ADULTERIO m: Okol ts’iis.
ADULTO, A adj: Nojoch máak, nojoch wíinik.
ADVERTIR v: A’al.
AEROLITO m: Chamal xnuuk.
AFANAR v: Meyaj yéetel ki’imak óolal.
AFECTO m: Yaakun.
AFEITAR v: Ts’iik.
AFEMINADO m: Ch’upu xiib.
AFICIÓN f: Uts tu yich, uts tu t’aan.
AFILAR v: Ja’
AFINIDAD f: Chika’anil.
AFIRMAR v: Jaaj, jaajkun.
AFLICCION f: Yaj óol.
AFLIGIR v: Oks yaj
AFLOJAR v: Cha’, waach’.
AFÓNICO, A adj: Ma’as kaal.
AFUERA adv: Táankab, paachil.
AGACHAR v: T’uchkin.
AGARRAR v: Ch’a’, maach, cháach.
AGAVE m, f: Kij, kiiw
AGAZAPAR v: Mot’kin.
ÁGIL adj: Péeka’an, sáak’óol.
AGITADOR, A m, f: Máak ku káajsik ba’ate’il.
AGITAR v: Chiik, yúuk.
AGLOMERAR v: Much’kiin, mulkiin.
AGLUTINAR v: Taak’, tsaay.
AGOBIAR v: Ka’anal.
AGONÍA f: Pa’ muuk’.
AGONIZAR v: Tu’upul, muk’yaj.
AGORAR v: Tomoj chi’, tomox chi’
AGOTAR v: Xuup, ts’o’ok.
AGRADAR v: ki’imakkun óol.
AGRARIO, A adj: (J)k’áaxil, (X)k’áaxil.
AGRAVAR v: Yaajtal.
AGRAVIO m: A’alaj ba’al, pooch’il
AGREDIR v: Loox, ba’ate’el.
AGREGAR v: Ya’abkun, nuup’.
AGRESIVO, A adj: (J)kaxan ba’a
AGRIAR v: Su’uts’kin, pajkun
AGRICULTOR, A.m, f: (J)kolnáal, (x)kolnáal, meeji k’áax.
AGRIO, A adj: Su’uts’, paj.
AGRO m: K’áaxil.
AGRURA f: Chujkal.
AGUA f: Ja’
AGUACATE m: Oom, oon
AGUACERO m: Cháak.
AGUADA f: Áak’al, áak’al che’.
AGUADOR, A m, f: (J)bisaj ja’,
AGUANTAR v: Muk’yaj.
AGUAR v: Júulja’, ja’ach’kun.
AGÜERO m: Tomoj chi’, tomok chi’, tomox chi’
AGUIJÓN m: Yaach.
AGUILILLA f: Koos.
AGUJA f: Púuts’. (-para urdir hamaca) kayche’.
AGUJEREAR v: Po’pot, jo’jol
AGUJERO m: Jool.
AGUTÍ m: Tsuub.
AHÍ adv: Te’elo’.
AHOGAR v: Bul ni’, kup iik’.
AHORA adv: Bejla’e’.
AHORCAJAR v: Jets’ méek’
AHORCARSE v: Jektal.
AHORCAR v: Jich’ kaal, bits’ kaal.
AHORRAR v: Líik’es, ta’ak.
AHORRO m: T’áal k’u’.
AHUMAR v: Buuts’kin.
AHUYENTAR v: P’u’us, toojol.
AIRE m: Iik’
AISLAR v: P’aat, jóok’es.
AJONJOLÍ m: Sikil p’uus.
AJUSTAR v: P’elechkun, p’iiskun.
AJUSTICIAR v: Kiims, xot k’iin
ALA f: Xiik’.
ALABAR v: Ki’iki’ t’aan.
ALACRÁN m: Síina’an.
ÁLAMO m: Kóopo’.
ALARGAR v: Chowakkin, chowakkun.
ALARIDO m: Táaj awat, chi’ibal ok’ol.
ALBA f: Píik’ sáas, sáastal.
ALBAHACA f: (silvestre) (x)kakaltuun.
ALBAÑIL m: (J)meen pak’
ALBARRADA f: Koot.
ALBOROTAR v: Awat, juum.
ALCALDE m: Jalach wíinik u nojchil kaaj.
ALCANCÍA f: U nu’ukulil u ta’aka’al taak’in.
ALCANZAR v: Chuuk, nak’paach.
ALCOHÓLICO, A adj: Máak sen ya’ab u káaltal.
ALCOHOLISMO m: Káaltalil.
ALDABA f: K’alab.
ALDEA f: Chan kaaj.
ALEGRAR v: Ki’imakkun óol.
ALEGRÍA f: Ki’imak óol, ki’imak óolal.
ALEJAR v: Náachkun.
ALENTAR v: Ch’a’ iik’, múus iik’, ch’a’ óol.
ALEPUSA f: P’aay, p’aj.
ALFABETIZACIÓN f: Ka’ansaj xook yéetel ts’íib.
ALFABETIZAR v: Ka’ansaj xook yéetel ts’íib.
ALFARERÍA f: U kúuchil tu’ux ku ko’onol wa ku meyajta’al k’at.
ALFARERO m: Máak ku meyajtik k’at.
ALFILER m: Púuts’ yan u pool.
ALFORZA f: Wuuts’il nook’.
ALGODÓN m: Taman, piits’.
ALIANZA f: Much’bal, much’baj
ALIENTO m: Múus iik’, yooxol chi’
ALIGERAR v: Séebkun, lep’ óol.
ALIMENTACIÓN f: Tséen janal
ALIMENTAR v: Tséen, tsaa janal.
ALIMENTO m: janal, o’och.
ALINEAR v: Tojkin.
ALISAR v: Báay, ji’, yúul.
ALISTAR v: Líik’es.
ALJIBE m: Chuulu’ ja’, chultun.
ALMA f: Pixan, óol.
ALMACENAR v: Ta’ak.
ALMÍBAR m: Ch’ujuk.
ALMIDÓN m: Cha’ak.
ALMIZCLE m: P’u’us.
ALMOHADA f: K’áan pool, k’áan jo’ol.
ALMORZAR v: Janal, janaj.
ALMUD m: Muut.
ALMUERZO m: Janal, janaj, o’och.
ALOCAR v: Chokokin pool.
ALOJAR v: K’am u’ula’.
ALPARGATA f: Xanab, xanab k’éewel.
ALQUILAR v: Ts’aa majan
ALQUILER m: U tojol majan
ALREDEDOR adv: Bak’ paach.
ALTERAR v: K’eex, jeel.
ALTEZA f: U ka’analil.
ALTILLO m: Búu’tun, káakab.
ALTIVO, A adj: Ka’anal óol.
ALTO, A adj: Ka’anal, ka’anaj.
ALTURA f: U ka’analil.
ALUDIR v: K’a’as.
ALUMBRAR v: Sáaskun, juul.
ALUMNO, A m, f: Je’ máaxak ku bin tu najil xook utia’al u kaanbale’
ALZAR v: Ch’úuy, líik’es.
ALLÁ adv: Tolo’, te’elo’, ti’i
ALLANAR v: Táaxkun.
ALLÍ adv: Ti’i, te’elo’, tolo’.
AMABILIDAD f: Utsil.
AMABLE adj: Uts.
AMADO, A m, f: Yaakuna’an, óota’an.
AMAESTRADO, A adj: Ka’anbesa’an.
AMAESTRAR v: Ka’anbes.
AMAMANTAR v: Ts’aa chu’uch.
AMANECER v: Píik’il, sáastaj.
AMANSAR v: Suukkin.
AMANTE adj: (f)Weey, (x)k’eech.
AMAPOLA f: (x)K’uyche’.
AMAR v: Yaakun.
AMARGAR v: K’áajkun.
AMARGO, A adj: K’áaj.
AMARILLARSE v: k’aank’antal,k’aank’anchajal.
AMARILLO, A adj: k’aank’an
AMARRAR v: K’aax.
AMARRE m: K’aaxil, k’aaxij
AMASAR v: Ya’ach’, xa’ak’.
AMBICION f: Ts’íibol, poochtal.
AMBICIONAR v: Ts’iibol, poochtal.
AMBIDEXTRO, A adj: Ka’amatil k’ab.
AMBIENTE m: Tuláakal ba’al yaan yóok’ol kaab.
AMBOS, AS adj: Tu ka’atulil.
AMBULAR v: Xíinbal, xíinbaj
AMENAZAR v: Sajakkun, ts’aa sajak.
AMENIZAR v: Ki’ óol.
AMÍGDALA f: P’aakil kaal, bu’ulil kaal.
AMISTAD f: Uts bisbaj yéetel je’ máaxake’.
AMNISTÍA f: U sa’asa’al u si’ipil máak.
AMO m: Yuum, yuumil, ts’uul
AMODORRARSE v: Chich wenel, t’uubul u wenel máak.
AMOLDAR v: U beeta’al junp’éel ba’al je’ex u nu’ukulil tu’ux ts’a’abale’.
AMONESTAR v: K’eey, táaj t’aan
AMONTONAR v: Mulkin, muchi’kin
AMOR m: Yaaj.
AMORATARSE v: Éek’kume’ental, ée’puk’e’ental
AMORDAZAR v: K’ax chi’.
AMORTAJAR v: Tep’ kimen.
AMPARAR v: Kalan, kanan.
AMPLIAR v: Kóochkin, nojochkin.
AMPLIFICAR v: Nojochkin, kóochkin.
AMPLIO, A adj: Kóoch.
AMPOLLA f: Xaak, p’ool.
AMPUTACIÓN f: Xoot, luk’s.
AMPUTAR v: Xoot, xoot’.
AMURALLAR v: K’aal bak’ paach
ANALFABETISMO m: Máako’ob ma’ u yojlo’ob xooki’.
ANALFABETO, A adj: Máak ma’ u yojel xook mix ts’íibi’.
ANATOMÍA f: U xookil u wíinklil máak.
ANCA f: P’u’uk iit, bak’el iit.
ANCIANO, A adj: Ch’ija’an.
ANCHO, A adj: Kóoch.
ANCHURA f: Kóoch u táan.
ANDAR v: Xíinbal, xíinbaj, máan
ANEGAR v: Buul, búulul.
ANEXAR v: Taak’, nuup.
ANGOSTO, A adj: Un’ut’
ÁNGULO m: Ti’its’, tu’uk’.
ANHELAR v: Ts’íibol, yaanyan.
ANIDAR v: K’u’ankil, meen k’u’.
ÁNIMA f: Pixan, pixam, óol.
ANIMAL m: Ba’alche’.
ANIMAR v: Lep’ óol, lep’ óolal.
ÁNIMO m: Óol.
ANIQUILAR v: Xu’uls, chéejs.
ANIVERSARIO m: Noj k’iin, k’iin k’aaba’.
ANO m: It, mool, chuun
ANOCHE adv: Áak’abjil, ok’onjij, o’niak.
ANOCHECER v: Áak’abtal, ée’joch’e’ental, ée’same’ental.
ANOLAR v: Nóol.
ANONA f: Óop, poox.
ANOTAR v: Ts’íib.
ANSIA f: Taak, ts’íibol, k’áat.
ANTAÑO adv: Úuchben.
ANTEANOCHE adv: Áak’ab ka’oje, áak’ab ka’awjej.
ANTEAYER adv: Ka’oje, ka’awje.
ANTEBRAZO m: K’ab.
ANTECEDER m: K’ab.
ANTEPONER v: Bin táanil.
ANTERIOR adj: Táanil.
ANTES adv: Táanil, táanij, yáax
ANTICIPAR v: Yáaxkun, paybe’enkun.
ANTIFAZ m: U piixil ich.
ANTIGÜEDAD f: Úuchbenil.
ANTIGUO, A adj: Úuchben, laab.
ANTOJO m: Ts’íibol, pooch.
ANTORCHA f: Taj che’.
ANUDAR v: K’aax, mook, jook’.
ANULAR v: Xu’uls, ts’o’oks
ANUNCIAR v: K’a’ay, a’al.
ANZUELO m: Lutsub, jok’ob.
AÑADIR v: Tsaay.
AÑEJAR v: Úuchbental.
AÑEJO, A adj: Úuchben, laab.
AÑICOS m: Xéexet’al.
AÑIL m: Ch’ooj.
AÑO m: Ja’ab.
APACIGUAR v: Jets’kun.
APACHURRAR v: Peech’, pupuch’, yaach’.
APADRINAR v: Máak ku bisik juntúul chanpaal ok ja’ wáa juntúul máak utia’al u ts’o’okol u beel.
APAGAR v: Tuup.
APALEAR v: Nóok jaats’, táaj jaats’.
APAÑAR v: Maach, ch’a’.
APARADOR m: U nu’ukul tu’ux ku ye’esa’aj koonol.
APARATO m: Nu’ukul.
APAREAR v: Nuup, ts’iis.
APARECER v: Chíikpajal, jóok’ol, tíip’il.
APARENTAR v: Chéen tu menkubaj, chéen tu tuus.
APARTAR v: Jaats, juuts’, kóol.
APARTE adv: Junpáay.
APASIONAR v: Uts tu yich.
APASTE m: Káat.
APATÍA f: Ma’ óolal.
APEDREAR v: Ch’iin ku meenta’al yéetel tuunich.
APENAR v: Yajkun óol, subtal.
APENAS adv: Istikyaj, istakyaj.
APÉNDICE m: U ni’ polok chooch.
APERTURA f: Je’; Chúunpajal, káajal.
APESGAR v: Peets’, ts’aal.
APESTAR v: Tu’.
APESTOSO, A. adj: Tu’.
APETECER v: Ts’íibol, taak, k’áat.
APETENCIA f: Máak taak u beetik je’ ba’axake’.
APETITO m: Taakil janal.
APICULTOR, A m, f: Máak ku meyajtik kaab.
APICULTURA f: Meyajil kaab, kanáanil kaab, kaláanil kaab.
APISONAR v: Koj lu’um wáa bej
APLANAR v: Táaxkun.
APLASTAR v: Peech’, puuch, yaach’, maax.
APLAUDIR v: Papax k’ab, lalaj k’ab.
APLAUSO m: Papax k’ab
APLICAR v: Ts’aabil ba’al yóok’ol uláak’.
APODO m: K’aaba’.
APOLILLAR v: U k’uux yik’el che’ wáa nook’.
APORREAR v: P’uuch.
APORTAR v: Ts’aa.
APOSENTAR v: Ts’aa tu’ux wenel máak.
APOSENTO m: U k’áasil naj.
APOSTAR v: U buul máak yéetel taak’in.
APOYAR v: Jets’kun, nakkun.
APOYO m: Tóojche’, áantaj.
APRECIAR v: Yaakun, yaabil.
APRECIO m: Yaakunaj.
APREHENDER v: Chuuk, maach, cháach.
APREHENSIÓN f: Chuuk.
APRENDER v: Kaanbal, kaanbal.
APRENDIZ, a m, f: (J) kaanbal,
APRESAR v: Chuuk, maach, peets’.
APRESURAR v: Chichkun, séebkun, lep’ óol.
APRETÓN m: Chich maach, kan maach
APRISA adv: Séebal, tu séebal.
APRISIONAR v: K’aal.
APROBACION f: Jaaj, jaajkun.
APROBAR v: Jaaj, jaajkun.
APROPIAR v: Tia’alint, ch’a’.
APROVECHAR v: K’abéetkun, k’a’ana’ankun.
APROXIMACIÓN f: Náats’al, júuts’ul.
APROXIMAR v: Juuts’, naats’.
APTO, A adj: Ma’alob
APUESTA f: Buul.
APUNTALAR v: Táak che’, tóojche’
APUNTAR v: Tuuch’ub, e’es.
APUÑALAR v: Loom.
APURAR v: Séebkun, lep’ óol, chichkun.
AQUÉL, -LLO, -LLA pron: Lelo’.
AQUÍ adv: Te’ela’, waye’, weye’.
AQUIETAR v: Jets’kúun.
ARAÑA f: Am.
ARAÑAR v: La’ach.
ÁRBOL m: Che’.
ARBUSTO m: Che’ ku jóok’ol u k’ab tak tu chuun.
ARCO m: IRIS: Chéel.
ARCHIVAR v: Ta’ak.
ARCHIVO m: U kúuchil tu’ux ku ta’aka’al wáa ku líi’sa’al ju’uno’ob
ARDER v: Elel.
ARDILLA f: Ku’uk, p’eex
ARDOR m: Jach chokoj, elel.
ARENA f: U lu’umil k’áa’náab.
ARETE m: Tuup.
ÁRIDO, A adj: Bóoj tikin.
ARISCO, A adj: K’o’ox.
ARISTÓCRATA m, f: Ayik’al, jalach wíinikil.
ARMADILLO m: Weech.
ARMAZÓN m: Wíinkil, wíinklil.
AROMA m: ki’bok.
ARQUEAR v: Wuuts’, looch, p’uun
ARRAIGAR v: Táabal, tak’moots.
ARRANCAR v: Jook, joots’, t’ook.
ARRASAR v: Táaxkun, míis.
ARRASTRAR v: Jiil, kóol.
ARREAR v: K’a’am t’anbil wáa jats’bil ba’alche’o’ob.
ARREBATAR v: Tóok pay, jáan pay.
ARRECIAR v: k’a’aamtal.
ARREGLAR v: Utskin, ma’alobkin
ARREPENTIRSE v: Yaj óol, k’a’a’jal iik’.
ARRESTAR v: K’al.
ARRIAR v: Éems.
ARRIBA adj: Ka’anal, yóok’ol.
ARRIBAR v: Kóojol, k’uchul, u’ul
ARRIBO m: K’uchul. U’ul, kóojol.
ARIESGAR v: Péek óol.
ARRIMAR v: Naats’, juuts’, taak’
ARRINCONAR v: Nakkun, ts’aa nak’lik.
ARRODILLAR v: Xolkin, xóol píix.
ARROGANTE adj: Ka’anal paakat, k’áak’ ich.
ARROJAR : Ch’iin, puul.
ARROLLAR v: Wuuts’, koots’.
ARROYO m: Beel ja’.
ARRUGAR v: Yuuch’, yaach’
ARRUINAR v: K’askun, juut; óotsikun.
ARTESANÍA f: U meyaj máako’ob ku meentko’ob ba’alobb yéetel u k’abo’ob bey xan yéetel u mejen nu’ukulo’ob.
ARTESANO, A m, f: Máak ku meentik ba’alo’ob yéetel u k’ab bey xan yéetel u mejen nu’ukulo’ob
ARTIFICIAL adj: Ba’al menta’an tumen wíinik.
ASA f: Xikin, ook, k’ab.
ASADO, A adj: Póoka’an, k’áak’ ta’an.
ASALTAR v: Ookol
ASAR v: K’áak’at, póok, tóok.
ASCENDENCIA f: Ch’i’ibal.
ASCENDER v: Na’akal
ASCO m: P’eek.
ASEAR v: Ch’óoch’, míis, púus.
ASENTAR v: Kukin, jets’kun, akkun
ASENTIR v: Jaajkun
ASERRADERO m: Kúuchil tu’ux ku xo’otol che’.
ASERRÍN m: Ma’ay che’
ASESINAR v: Kiimsaj, kíimsaj.
ASESINO, A adj Máak ku kiimsaj.
ASESOR, A adj: Máak ku tsol nu’uk.
ASEVERAR v: Jaajkun.
ASFIXIA f: Ku’upul iik’, xu’ulul iik’
ASÍ adv: Beey, beya’, beyo’.
ASIDERO m: Xikin, ook, k’ab
ASIENTO m: K’áanche’.
ASIR v: Máach, cháach.
ASMA f: K’aak’as se’en, kok se’en
ASMÁTICO, A m, f: Wíinik yaan kok se’en ti’
ASOCIAR v: Much’kin.
ASOLEAR v: Jayk’iin.
ASOMAR v: Chíikpajal, tíip’il
ASOMBRAR v: Kak’ óol, ja’as óol.
ASPERJAR v: Líil ja’, wiits’.
ÁSPERO, A adj: Jijixkil, po’opo’ox, to’och.
ASPIRAR v: Ch’a’ iik’, múusiik’.
ASQUEADO, A adj May taak u xej.
ASQUEAR v: Taatak xej.
ASTILLA f: U xéexet’al che’, tuunich wáa uláak’ ba’alo’ob.
ASTILLAR v: Xiixkun
ASTUTO, A adj: May jach yaan u na’at.
ASUMIR v: Ch’a’, k’aam.
ASUSTAR v: Ja’as óol.
ATACAR v: K’óoch.
ATADO, A adj: K’aaxal.
ATAJAR v: K’áas jo’ol, xóot’ jo’ol.
ATAJO m: Xot’ bej.
ATAR v: K’aax.
ATARANTADO, A adj: Saatal óol.
ATARANTAR v: Sat óol
ATARDECER m: T’úubul k’iin, bin k’iin.
ATASCAR v: K’aal, ts’oop.
ATAÚD m: Máaben tu’ux ku bisa’al mukbil juntúul kimen.
ATAVIAR v: Utskin.
ATEMORIZAR v: Sajakkun.
ATENDER v: Ts’aa óol, u’uy.
ATEO, A adj: Mina’an ki’ichkelem yuum ti’.
ATERRIZAR v: Jáayal, éemej, éemel.
ATESTAR v: Chuup, buut’, chook’
ATESTIGUAR v: Jaajkun.
ATINAR v: Tsaay; na’at.
ATISBAR v: Ch’eeneb.
ATIZAR v: Péeks k’aak’, juts’ náajche’, much k’áak’.
ATOLE m: Sa’.
ATOLLADERO m: Ts’ots’opkil, ts’ots’opkij.
ATOLLAR v: Ts’óopol, k’áalal
ATÓNITO, A adj: Jak’a’an óol.
ATONTAR v: Sat óol.
ATORAR v: K’aal, leech.
ATORMENTAR v: To’otop.
ATRACADOR m: (J)ookol ich kaaj.
ATRAER v: Naats’, taas.
ATRAGANTAR v: Jak’ab, ku’uchul.
ATRANCAR v: No’oxche’, tóojche’.
ATRAPAR v: Chuuk, maach
ATRÁS adv: Paachil, paachij.
ATRASAR v: Xaankun; p’áatal paachil.
ATRAVESAR v: K’atkun.
ATREVIDO, A adj: Ko’.
ATROPELLAR v: Jéentan, naktáan.
ATUENDO m: Nook’, búuk.
ATURDIR v: Sat óol.
AUGE m: U jach ma’alobtal máak wáa je’ ba’axake’.
AUGURAR v: Tomoj chi’, tomok chi’, tomox chi’.
AULLAR v: Uyok’ol chi’ibal peek’
AULLIDO m: Awat yok’ol ba’alche’.
AUMENTAR v: Ya’abkun, nojochkun
AUNQUE conj: Kex
AUREOLA f: Peet.
AURORA f: Tu taal u sáastal.
AUSENTE adj: Bija’an, ma’ kula’ani’, mina’an.
AUTÓCTONO, A adj: Wayile’, weyile’.
AUTORIDAD f: Nojochil kaaj.
AUTORIZAR v: Cha’abal.
AVANZAR v: Táanichajal, máan táanil.
AVARO, A adj: Ts’u’ut.
AVE f: Ch’íich’.
AVEJENTAR v: Teek ch’íijil, póot ch’íijil.
AVENTAR v: Puul, píik ch’iin.
AVERGONZAR v: Sublakkun, sublakkin.
AVERIARSE v: K’astal, k’aschajal.
AVERIGUAR v: K’áat chi’, káatpéeks.
AVICULTOR, A m: f: May ku meyajtik (x) kaaxo’ob.
AVISAR v: U ts’a’aba yojéeta’al junp’éel ba’al.
AVISPA f: Xuux.
AVISPERO m: Xuux, paak’ xuux.
AVISPÓN m: Jolom.
AVIVAR v: T’aab, joop.
AXILA f: Xiik’.
AYER adv: Jo’olej, jo’oljeak.
AYUDAR v: Aantaj.
AYUNAR v: Su’uk’in.
AYUNO m: Su’uk’in.
AZABACHE adj: Boox.
AZAHAR f: Loot pak’áal.
AZAR m: Binak; buul.
AZOTAR v: Jaats’.
AZOTEA f: U táaxil u yóok’ol pak’ik naj.
AZUCARAR v: Ch’ujukkin.
AZUL adj: (-añil) Ch’ooj.
AZUZAR v: Chu’uy.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico