Hoy es: Jueves, 25 de Abril de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

I

I f: U kajunp’éelil ts’íib ich káastlan t’aan.
IDEA f: Tuukul.
IDENTIFICAR v: K’ajóol.
ÍDIOMA m: T’aan.
IDOLO m: Póolbil che’, k’uj.
IGLESIA f: U yotoch ki’ichkelem yuum, naj k’uj.
IGNORANTE adj: Máak ma’ u yojel wáa ba’axi’.
IGNORAR v: Ma’ ojel.
IGUAL adj: Keet, beey xan
IGUALAR v: Keet, táaxkun.
IGUANA f, zool: Juuj, t’ool, t’ol juuj.
ILESO, A adj: Ma’ úuch loob ti’i’, ma’ úuchuk loob ti’i’.
ILÍCITO, A adj: Ma’ utsi’, ma’ ma’alobi’.
ILUMINAR v: Sáaskun.
IMAGEN f: Oochel.
IMAGINAR v: Ts’i’ óol, tuukul.
IMBÉCIL adj: Meelem, mina’an u na’at.
IMITAR v: Éets’, u beetik máak le ku meentik uláak’e’.
IMPEDIR v: Weet’.
IMPERFECTO, A adj: Ma’ ts’oka’ani’, ma’ ma’alob menta’ani’.
IMPERMEABLE adj: Ma’ tu máan ja’i’.
IMPERTINENTE adj: Nak óol.
IMPLORAR v: K’áat, yaanyan.
IMPORTE m: Tojol.
IMPOSIBLE adj: Ma’ tu páajtal u meenta’al, jach talam.
IMPOTENCIA f: Ma’ muuk’il.
IMPOTENTE adj: Ma’ muuk’, mina’an u muuk’.
INAUGURAR v: Chúunpajal, léeks, káajs, jolbes.
INCENDIAR v: Tóok, elel , t’aab.
INCENSARIO m: P’uulut.
INCISIVO m: Koj yan táanil ti’ u chi’ máak.
INCLINAR v: Chiin, ch’e’, t’oon.
INCÓMODO, A adj: Ma’ ma’alob aniki’, ma’ ma’alob u yu’ukubai’.
INCORDIO m: Ma’aj.
INCUBADORA f: U n’ukul tu’ux ku pajkúunsa’al je’; u n’ukul tu’ux ku ts’a’abal mejen paalal ma’ k’uchuk u k’iinil u síijili’.
INDAGAR v: K’áat chi’.
INDICAR v: E’es.
ÍNDICE m: (dedo-) Túuch’ub.
INDÍGENA adj: Wi’it’, maaya wíinik, máasewal.
INDIGESTIÓN f: Baj chíim.
INDIVIDUO, A adj: Wíinik, máak
INDUCIR v: (-verbalmente) Tak t’aan.
INDULTAR v: Sa’asal si’ipil, sa’at si’ipil.
INDULTO m: Sa’as si’ipil, sa’at si’ipil.
INFANCIA f: Paalil, tu paalil.
INFANTIL adj: Chan paal, mejen paal.
INFECTAR v: Yaajtal, tu’tal.
INFELIZ adj: Nuum yaj, óotsil máak,
INFIERNO m: Metnal, mitnal.
INFLAR v: P’utu’us, uus, sotba.
INFORMACIÓN f: T’aan, ts’aa t’aan.
INFORMAR v: T’aan, ts’aa t’aan,a’al ts’aa ojéetbil.
INGERIR v: U yoksa’al junp’éel ba’al ti’ uláak’.
INGLE f: je’ej.
INGREDIENTE m: Xa’ak’.
INGRESAR v: Okol
INHALAR v: Ch’a’ book, ch’a’iik’.
INJERTAR v: Taab, taak’.
INJURIA f: Pooch’, pooch’il.
INJURIAR v: Pooch’, pooch’il.
INMIGRAR v: K’uchul, taal ti’ kaaj.
INMOVILIZAR v: Wa’akun, wa’atal.
INMUNE adj: Ma’ tu k’oja’antal.
INQUIETAR v: Péek óol.
INSECTO m, zool: Ik’el.
INSERTAR v: Oks, buut’, chook’, k’aap.
INSOMNIO m: Ma’ wenel.
INSTANTE m: Súut, súutuk.
INSTRUCCIÓN f: Ka’ambes, kaans.
INSTRUIR v: Ka’ambes, kaans.
INSTRUMENTO m: Nu’ukul, ba’aluba.
INSULTAR v: Pooch’, pooch’il.
INSULTO m: Pooch’, pooch’il.
INTELIGENCIA f: Na’at
INTENSIDAD f: Séeb, séebil, chich, chichil.
INTENTAR v: K’áat, óot.
INTERCAMBIO m: Paklan k’eex, k’eex.
INTERESAR v: K’abéet.
INTERNAR v: Oks, oksaj.
INTÉRPRETE m, f: Tsol t’aan.
INTERROGAR v: K’aat, k’aat chi’, ch’ooch’ k’áat.
INTERRUMPIR v: Xu’uls, wa’akun
INTESTINO m: Chooch, choochel.
INTOXICAR v: Ts’aak.
INTRIGAR v: T’aan tu paach.
INTRODUCIR v: Oks, juup, ts’oop ts’oot.
INUNDAR v: Buul, búulul.
INVADIR v: Okol.
INVENTAR v: Paat, tuus.
INVESTIGAR v: Ch’e’ chi’, k’áat t’aan, kaxan.
INVIERNO m: Ke’elil.
INVITAR v: T’aan, a’al.
INYECCIÓN f: Juup’, ts’aabil ts’aak yéetel púuts’.
INYECTAR v: Juup’, ts’aa ts’aak yéetel púuts’.
IR v: Bin.
IRA f: K’uux, p’uuj, ts’íikil.
IRRIGAR v: Líil ja’.
IRRITAR v: P’uuj, ts’íik, chi’ichnak.
ISLA f: Peten, káach lu’um.
ISLETA f: Peten, petenil.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico