V f: Le ts’íib
je’ela’ mina’an ich maaya t’aan.
VACA f, zool: (x)Ch’upul wakax.
VACIAR v: Láal, t’ooj, piich, báab.
VACILAR v: Tuskep
VADEAR v: Ch’aak; k’aat.
VAGAR v: Máan chéen mina’an u jaajil,
máan chéen beyo’.
VAGINA f: Peel, k’uul.
VAINA f: Sóol, piix.
VALOR m: Tojol, tojoj.
VALLA f: (de palos) K’at che’, kolóojche’,
kolóoxche’.
VALLE m: K’óom.
VAMPIRO m, zool: Úukum soots’.
VAPOR m: Ooxol, ooxow.
VAQUERO, A m, f: (m) Mayol; máak ku léeik wakax wáa
tsíimin.
VARA f: Ch’ilib, p’isib che’.
VAREJÓN M: (-del henequén) Boob.
VARIAR v: Jelbes, k’eex.
VARILLA f: Bek’ech che’ ku ts’a’abal tu jo’ol
naj utia’al u ch’i’ikil le xa’ano’obo’.
VARÓN m: Xiib.
VASIJA f: Lak, k’at.
VÁSTAGO m: K’u’uk; aal kij, aal che’, (-floral
de agaves) boob.
VEGETACIÓN f: K’áax, k’áaxil, che’il.
VEJEZ f: Ch’íijil, ch’iijilil, ch’ija’anil.
VEJIGA f: Chíim, chíin.
VELA f: (-de esperma) Kib.
VELOZ adj: Séeb, péekla’an, séeba’an.
VELLO m: Mejen ts’ots, (-púbico) cho’om.
VENA f: Beel k’i’ik’.
VENADO m, zool: Kéej (-de tamaño pequeño)yuuk.
VENCER v: Toop, loots’, náajal.
VENDAR v: K’aax, piix, to’.
VENDER v: Koon, koonol.
VENENO m: Ts’aak, ba’al ku kiimsaj
VENERAR v: Yaakun yaabil, tsiik.
VENIR v: Taal, taaj.
VENTA f: Koonol, koonoj.
VENTOSA f: Nup’ luuch.
VER v: Il, paakat, cha’an.
VERA f: Jáal, jáalchi’, tséel.
VERDAD f: Jaaj, jaajil.
VERDE adj: Ya’ax, áak’, che’che’
VERDÍN m, bot: Kuuxum.
VERDOLAGA f, bot: Xukul, (x)jukul.
VEREDA f: T’úul bej, t’úut’ul bej.
VERGÜENZA f: Sublak, subtal.
VERRACO m, zool: Xiibil k’éek’en, toon, k’éek’en,
(j)beel.
VERRUGA f: Aax.
VÉRTEBRA f: T’o’olol pu’uch, t’o’olol
paach.
VERTER v: Báab, láal, piich, toox, week.
VÉRTICE m: P’iich, ni’.
VESTIDO m: Nook’, u nook’ (x) ch’up.
VESTIR v: Búuk, ts’aa nook’.
VEZ f: Téen, -máal, -puul.
VÍA f: Bej, beel.
VIAJAR v: Bin, máan, xíinbal,
VIANDA f: Janal, ki’il, o’och,ki’ waj.
VÍBORA f, zool: Kaan.
VIBRAR v: Tíit, líil.
VIDA f: Kuxtal
VIEJO, A adj: Laab, asbe’en, úuchben, chuchul, ch’ija’an;
(m) nuxib, (f)nuuk.
VIENTO m: Iik’.
VIENTRE m: Jobnel, nak, chuun nak’.
VIGILAR v: Kajan, kanan, ch’úuk
VIGOR m: Muuk’, muuk’il, óol.
VIL adj: P’ekta’an, k’aasil máak.
VILLA f: Kaaj.
VINO m: Ki’, u k’aabil ki’.
VIOLAR v: (deshonrar) Ts’iis, t’aak.
VIOLENCIA f: U meenta’al wáaba’ax yéetel ya’abach
muuk’.
VIRAR v: Suut, ch’eet.
VIRGEN adj: Sujuy, ko’lebil, (x)ch’úupal ma’
ta’alki’.
VIRTUD f: Uts, utsil.
VIRUELA f: K’áak’.
VISIÓN f: Il, (-entre sueños) wayak’
VISITA f: U’ulab.
VISITAR v: Xíimbaj, xíimbal.
VISTA f: Ich, paakat.
VIUDO, A adj: (m) (j)ma’ atan, (f) xma’ íicham; máak
kimen u yatan
VIVIR v: Kuxtaj, kuxtal.
VIVO, A adj: Kuxa’an.
VOCABLO m: T’aan.
VOCABULARIO m: Múuch’ t’aano’ob.
VOLAR v: Xik’nal.
VOLCÁN m: Wits tu’ux ku jóok’ol k’áak’
wa ba’ax k’iin.
VOLCAR v: Walk’ajal, tselk’ajal.
VOLTEAR v: Suut, walak’, balak’
VOLUMEN m: Kóochil, ka’anlil, nojchil, chowkil.
VOLUNTAD f: Óol.
VOLVER v: Suut, balak’, walak’.
VOMITAR v: Xeej.
VÓMITO m: Xeej.
VOZ f: U juum kaal, t’aan.
VULVA f: Peek, k’uul. |
