Hoy es: Martes, 16 de Abril de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

F

F f: Uukp’éelil ts’íib ich káastlan t’aan.
FÁBRICA f: U kúuchil u meenta’al ba’alo’ob.
FABRICAR v: Meen, beet.
FÁCIL adj: Chéen ch’a’abil, ma’ talami’, ma’ yaji’.
FAENA f: Meyaj.
FAISÁN m, zool: K’anbul.
FAJA f: K’ax nak.
FALO m: Keep, toon.
FALSO, A adj: Ma’ jaaji’, tuus.
FALTAR v: Si’ip.
FAMA f: Péektsil, péeksil.
FAMILIA f: Ch’i’ibalil, láak’tsilil
FANTASÍA f: Tuukul máak.
FANTASMA m: Wáay, ba’aba’al, ja’as óol.
FARDO m: Kúuch.
FARINGE f: Úul.
FASTIDIAR v: Náaks óol, naks óol.
FATIGA f: Ka’anal.
FATIGADO, A adj: Ka’ana’an.
FAUNA f: Ba’alche’il, ba’alche’o’ob.
FAVOR m: Áant, áantaj, men uuts.
FÉCULA f: Nooy
FECUNDAR v: Cheek’, cheek’s.
FECHA f: K’iin, k’iinil.
FELICIDAD f: Ki’imak óolal.
FELIZ adj: Ki’imak óol.
FEMENINO, A adj: Xch’up, ch’upil.
FEO, A adj: K’aas.
FERIA f: Cha’an.
FERMENTAR v: Yóomtal, pajtal, su’uts’tal.
FEROZ adj: Ts’íik.
FÉRTIL adj: Ya’ab u ts’aik u yich wáa u yaal.
FETICHE m: Póolbil che’.
FETO m: Chan paal ma’ síijki’.
FIADO adj: P’aax.
FIAR v: P’aax.
FIBRA f: Sook’, so’ok’.
FIEBRE f: Chokwil.
FIERA f: Ts’iik ba’alche’.
FIESTA f: Cha’an, máank’inal.
FIGURA f: Oochel.
FIJAR v: Taak’, jeets’, akkun.
FILA f: Tsool, t’o’ol.
FILO m: Yeej.
FILTRAR v: T’ooj, t’aaj, ch’aaj, ts’iib.
FIN m: Xuul, ts’ook, naak.
FINADO, A m: Kimen.
FINAL m: Ts’ook, xuul.
FINCA f: Xtansia.
FINGIR v: Tuus.
FINO, A adj: Mamaykil, mamaykil.
FIRMAMENTO m: Chuun ka’an.
FIRMAR v: Joron ts’íib, jojon ts’íib.
FIRME adj: Chich, ma’alob taak’li.
FLACO, A adj: Ts’ooy, ts’oya’an, bek’ech, cholo’op.
FLECO m: Piik.
FLEMA f: K’aab chi’, yóom chi’.
FLEXIBLE adj: Wuts’k’alak, wuwuts’ki, ma’ chichi’.
FLOJO, A adj: Ma’kóol, (m)jooykep, meelen keep, (f)jooypel, meelen peel.
FLOR f: bot: Lool, nikte’.
FLORA f: K’aaxil, che’o’ob.
FLORACIÓN f, bot: Loolankil, nikte’il.
FLOTAR v: K’ak’aknak, báab.
FLUIR v: Áalkab, jóok’ol, wéekel
FOBIA f: Sajkil.
FOGAJE m: K’aak’
FOGATA f: Ka’anal k’áak’, k’áak’ ku jojopaankil.
FOGÓN m: K’óoben, k’óoben k’áak’, chi’ k’áak’.
FOLKLORE m: ba’axo’ob suuk u meentik junp’éel kaaj.
FONDA f: Naj tu’ux ku ko’onol janal.
FONDO m: Iit.
FORÁNEO adj: Táanxel kaajil.
FORASTERO, A adj: Táanxelil,
FORMA f: Wíinkil,
FORMAR v: Paat.
FORRAJE m: Yo’och ba’alche’o’ob.
FORRAR v: Piix.
FORRO m: Piix, yáal.
FORTALEZA f: Muuk’, chich.
FOSA f: Mok’och, jool.
FÓSFORO m: Jiri’ich joop.
FÓSIL m: Úuchben baako’ob wáa sóolo’ob kimen máako’ob wáa ba’alche’o’ob.
FRACASAR v: Bin k’aas ti’ máak.
FRACTURA f: Kaach.
FRACTURAR v: Kaach, káachal, teej, téejel.
FRAGANCIA f: Ki’ibokil.
FRÁGIL adj: Kakachki, o’op’ki, op’chalak, op’k’alak.
FRAGMENTO m: Xéet; xéet’el, káach, xoot.
FRAUDE m: Ookol, tuus, balk’ab.
FREÍR v: Tsaaj.
FRENILLO m: T’iin aak’.
FRENTE f: Táan, aktáan, táan pool, táan jo’ol.
FRESCO, A adj: Áak’, túumben, siis, che’che’, tulup.
FRIEGA f: Toop.
FRIJOL m: bot: Bu’ul.
FRÍO, A adj: Ke’el, síis.
FRONTERA f: Xuul, xuul u lu’umil junp’éel kaaj.
FROTAR v: Ji’, jaax, xu’ul.
FRUNCIR v: Ch’uuk, meek, chaak’.
FRUSTRAR v: Luk’s, toop, p’at k’aasi.
FRUTA f: Ich.
FRUTO m: Ich.
FUEGO m: K ’áak’.
FUENTE f: (-natural) Sayab.
FUERA adv: Paach, paachil, táankab.
FUERTE adj: Mu’k’a’an, chichja’an, t’at’ajkl.
FUERZA f: Muuk’.
FUGA f: Púuts’ul.
FUMAR v: Ts’u’uts’.
FUNDA f: Piix.
FUNDADOR, A adj: Kajkunaj.
FUNDAR v: Aktal, chúunpajal, káajal, kajkunaj.
FÚNEBRE adj: Kimenil
FUSIL m: Ts’oon.
FUSILAR v: Ts’oon.
FUSTÁN m: Piik.
FUTBOL m: Kóocha’ wóolis.
FUTURO, A adj: Bíin úuchuk.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico