Hoy es: Viernes, 29 de Marzo de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

H

H f: U bolonp’éelil, ts’íib ich káastlan t’aan, ti’ le t’aan je’ela’ ma’ tu juum
HABER v: Yaan, antal.
HÁBIL adj: Péeka’an.
HABITACIÓN f: Naj, otoch, taanaj.
HABITAR v: Kajtal.
HABITUAR v: Suuktal, suuktaj.
HABLA f: T’aan.
HABLAR v: T’aan.
HACER v: Beet, meen, máak’an.
HACHA f: Báat.
HALAGAR v: Ki’imak óolt.
HALLAR v: Kaxan
HALLAZGO m: Kaxan.
HAMACA f: K’áan.
HAMBRE f: Wi’ij, taakil janal.
HARTO, A adj: Nak óol
HAZ f: Ich, táan.
HEBRA f: Tsíil, tíich’.
HECHICERO, A m, f: (m) (j) Wáay, (j)pulya’aj, (f) x(wáay, (x) pulya’aj.
HECHIZAR v: Wáay, pul ya’aj.
HEDOR m: Tu’, tu’il.
HELADO, A adj: ke’el..
HELAR v: Síiskun.
HEMBRA f: Ch’up, (x)ch’up, ko’olel, (x)ba’al.
HEMORRAGIA f: Tuul k’i’ik’.
HENCHIR v: Buut’.
HENDER v: Buuj, jeet, teej.
HENEQUÉN m, bot: Kij, kiiw.
HENEQUENAL m: Kúuchil kij, kúuchil kiiw.
HEPATITIS f: K’oja’anil ku meentik u chu’upul u táammel máak.
HERBARIO m: Máak u jach yojel ba’alo’ob ti’ xíiwo’ob.
HERBÍVORO, A adj: Ba’alche’ ku jaantik xíiw.
HERBOLARIO m: Máak ku kaxtik xíiwo’ob utia’al u meent a ts’aakil yéetel utia’al u konej.
HERIDA f: Yaaj, loob.
HERIR v: Ki’inpajal, loob.
HERMANO, A m, f: Láak’; (mayor) suku’un, (f-mayor) Kiik. (m, f-menor) íits’in.
HERMOSO, A adj: Jats’uts,
HERMOSURA f: Jats’utsil.
HERNIA f: P’it tuuch, p’it chooch.
HERRAMIENTA f: Nu’ukul.
HERRERO m: (J)Men máaskab.
HERVIR v: Look, lookankun.
HIDROFOBIA f: Sajakil ti’ ja’, ko’il.
HIDROGRAFÍA f: U xookil u ja’il yóok’ol kaab.
HIDROPESIA f: K’oja’anil ku ts’aik ti’ máak tumen u yantal ja’ ich u wíinklil.
HIEL f: K’aaj.
HIELO m: Ja’ chichkunta’an tumen ke’el wáa síis.
HIERBA f: Xíiw.
HIERBATERO m: May ku ts’aak yéetel xíiwo’ob.
HÍGADO m: Táaman, táamnel.
HIGUERILLA f, bot: K’o’och, (x) k’o’och.
HIJO, A m, f: Aal
HILAR v: Jaax.
HILVANAR v: Jul púuts’.
HINCAR v: Xoltal, xoltaj, xolkin.
HINCHAR v: Chuup, chu’upul.
HIPO m: Tuk’ub.
HISTORIA f: U tsikbalil wáa u xookil ba’ax ucha’an.
HOCICO m: Ni’.
HOGAR m: Otoch, naj, najil, taanaj.
HOJA f: Le’
HOJALATE RO m: (J)Utskinaj
HOJEAR v: Walak’
HOLGAZÁN, ANA adj: Ma’k’óol, (m) jooykep, (f)jooypel.
HOLLEJO m: Saay, saayel.
HOLLÍN m: Sabak, yabak naj.
HOMBRE m: Xiib, (j)xiib, wíinik, máak.
HOMBRO m: Keléembal, keléenbal.
HOMICIDA adj: Kíinsaj wíinik, kíinsaj máak.
HOMOSEXUAL m: Ch’upu xiib, k’uuruch, kankalas.
HONDA f: Yúuntun.
HONDO, A adj: Taam.
HONGO m, bot: Kuuxum.
HONRAR v: Tsiik.
HORADAR v: Jool, poot.
HORCA f: Jich’ kaak, bits’ kaal.
HORCAJADAS adv: a-: Jéets méek’.
HORCÓN m: Okom.
HORIZONTE m: Chuun ka’an.
HORMIGA f, zool: Síinik
HORMIGÓN m, zool: Sáakal, jóoch’.
HORMIGUERO m: Najil síinik, muul síinik.
HORNO m: (-subterráneo) Píib.
HORQUETA f: Xa’ay, tóojche’, tóoxche’.
HORROR m: Ja’as óol, jak’óol.
HORTELANO, A adj: Kanan pak’al, kalan pak’al.
HOSPEDAR v: K’aam u’ulab, k’ubenba.
HOSPITAL m: Najil tu’ux ku ts’a’akal k’oja’ano’ob.
HOTEL m: Naj tu’ux ku k’uchul u’ulabo’ob.
HOY adv: Bejla’e’.
HOYO m: Jool.
HOYUELO m: Tuux.
HUANO m, bot: Xa’an.
HUAYA f, bot: Wayúum.
HUECO m: Jool.
HUELLA f: Pe’echak’.
HUÉRFANO, A adj: Ma’ yuum, ma’ na’
HUESO m: Baak.
HUÉSPED, DA m, f: U’ulab.
HUEVO m: Je’, e’el.
HUIR v: Púuts’ul, jóok’ol.
HULE m: K’i’ik’ che’, saats’,
HUMANIDAD f: Wíinikil.
HUMANO, A adj: Wíinik, máak, lu’um kaab.
HÚMEDO, A adj: Ch’uul.
HUMILDAD f: Óotsilil.
HUMILDE adj: Óotsil.
HUMILLAR v: T’oonkin, sublakkun.
HUMO m: Buuts’.
HUMOR m: (-de animal) K’aab.
HUNDIR v: Ts’aam, buul, búulul, tomchajal.
HURACÁN m: Chak iik’.
HURAÑO, A adj: K’o’ox.
HURGAR v: Loom, júul che’.
HURÓN m, zool: Sáabim.
HURTAR v: Ookol.
HURTO m: Ookol.
HUSMEAR v: Úuts’ben, uuts’, ch’a’ book.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico