Hoy es: Viernes, 26 de Abril de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

M

M f: Le ts’íib je’ela’ je’ bix u juum ich maaya t’aane’ bey xan ich káastlan t’aan.
MACANA f: Xtol, xtol che’.
MACETA f: Pak’al ts’aba’an ti’ p’úul wáa ti’ kuum.
MACHÁCAR v: Kool, k’uut, peech’, maax.
MACHETE m: Máaskab.
MACHETEAR v: Ch’aak yéetel máaskab.
MACHO m: Xiib, xibi ba’alche’
MACHORRA f: (x)Ch’up ma’ tu ts’aik u yaal.
MACHUCAR v: Peech’, maax, muux, yaach’.
MADEJA f: Cháach, chúuch. K’aax.
MADERA f: Che’
MADERO m: Che’
MADRASTRA f: Majan na’.
MADRE f: Na’
MADRIGUERA f: Áaktun, k’u’, sajkab.
MADRUGADA f: Ja’atskab k’iin, sáastal.
MADURAR v: Tajal, tajankun, tak’antal.
MAESTRO, A m, f: (j)Kaansaj, (j)kaambesaj, (x)ka’ansaj xook.
MAGULLAR v: Nuul, maax.
MAÍZ m, bot: Ixi’im, (-en mazorca) nal.
MAJAR v: Maax, peech’, yaach’.
MAL adj: K’aas, loob.
MALDAD f: K’aasil, loobil.
MALEAR v: K’askun, k’astal, k’aspajal.
MALEZA f: Aban, loob, k’ak’as xíiw.
MALTRATAR v: To’to’op.
MALVA f, bot: Chi’chi’bej
MALLA f: Sawin.
MAMÁ f: Na’.
MAMAR v: Chu’uch.
MANANTIAL m: Sayab.
MANATÍ m, zool: Teek.
MANCEBO m: Táankelen, táankelem.
MANCILLAR v: U báabaxta’al xch’up.
MANCHA f: Éek’
MANDAR v: Túux, tusbeel.
MANDÍBULA f: Kama’ach.
MANGA f: K’abil, k’abil nook’.
MANGO m: Ook.
MANIJA f: K’ab.
MANJAR m: Ki’il.
MANO f: K’ab.
MANOJO m: Cháach’, ch’uuy, k’aax.
MANOSEAR v: Báabax, máamach
MANSO, A adj: Suuk.
MANTECA f: Tsaats.
MANTEL m: Nook’ ku ja’ayal yóok’ol mayak che’.
MANTENER v: Tséen, kuxkin.
MAÑANA f: Sáamal, ja’atskab.
MAPACHE m, zool: K’ulu’.
MAR m: K’áak’náab.
MARAVILLAR v: Ja’ak’ óol, jak’óol.
MARCA f: Weet.
MARCAR v: Chíikbes, weel.
MARCHAR v: Xiimbal, bin
MARCHITAR v: Much’, muuts’, chuchul, kíimil, k’ak’altal.
MAREAR v: Éek’joch’e’ental Ich.
MARGEN m, f: Chi’, jáal.
MARICÓN m: Ch’upu xiib.
MARIDO m: Íicham.
MARIPOSA f, zool: Péepem, péepen.
MARISCO m: K’omoj.
MARRANO, A m, f: (m)K’éek’en, (f)xleech.
MARTILLO m: Bajab.
MARTIRIZAR v: Muk’yaj.
MÁS adj: Máas, maasil .
MASA f: Sakam, juuch’.
MASACRAR v: Kíinsaj.
MASAJE m: Páats’, yéet’, yeets’.
MASCAR v: Cha’ach, jaach’
MÁSCARA f: Tep’ ich, pix ich.
MASCULINO, A adj: Xiib.
MASTICAR v: Cha’ach, jaach’.
MASTURBARSE v: Kóol keep, kóol iit.
MATA f: Che’
MATANZA f: Kíimsaj, banban kíimsaj.
MATAR v: Kíimsaj
MATORRAL m: Aban, jaban, pokche’.
MATRACA f: Bojol che’.
MATRIMONIO m: Ts’o’okol beel.
MATRONA f: Xunáan, ko’olel.
MAULLAR v: Awat miis, ok’ol miis.
MAXILAR m: Kama’ach.
MAYA m: (idioma) maaya t’aan
MAYOR adj: Nojochil.
MAYORAL m: Mayokol, mayol.
MAZORCA f: Nal, jek’ nal.
MEAR v: Wiix.
MECAPAL m: Táab,
MECATE m: K’aan, ts’áak.
MECER v: Úumbal, úumbaj, pik’.
MECHÓN m: P’oot, (-de pavo) tsuum.
MEDICAR v: Ts’aak.
MÉDICO, A m, f: Ts’ak máak ts’ak yaj.
MEDIDA f: P’iis, p’isib .
MEDIR v: P’iis.
MEDITAR v: Tuukul.
MÉDULA f: Ts’o’omel baak.
MEJILLA f: P’u’uk.
MEJORAR v: Ma’alobkin, ma’alobtal.
MELLAR v: P’uuy, ts’eej.
MELLIZO, A adj: Iich.
MENDIGAR v: K’áat, máatan.
MENDIGO, A m, f: (j)Máatan, (j)K’áat máatan;
MENEAR v: K’uuy, biik’, yúuk, pipik’
MENEO m: Niik’, k’uuy, biik’, bibik’, pipik’.
MENESTER m: K’abéet.
MENGUAR v: Éemel, kaabaltal.
MENOR adj: Chan, chichan, ts’iris.
MENSAJE m: T’aan, k’iben t’aan.
MENSO, A adj: (j)Meelen kep, (x)meelen peel.
MENSTRUACIÓN f: Éemel k’i’ik’.
MENSTRUAR v: Éemel k’i’ik’.
MENSURA f: P’iis, jol ch’ak.
MENSURAR v: P’iis, xot’ k’áax, jol ch’ak.
MENTE f: Tuukul.
MENTIR v: Tuus..
MENTIRA f: Tuus.
MENTÓN m: No’och.
MEÑIQUE m: (dedo) T’uup.
MEOLLO m: Nooy, ts’u’.
MERCADO m: K’íiwik, u kúuchil u ko’onol yéetel u ma’anal ba’alo’ob
MERETRIZ f: (x)Káakbach, (x)choko iit,
MERIDANO, A m, f: Jo’il.
MERMAR v: P’íitkun, éemel, kaabaltal, kaabalkun.
MESA f: Ka’anche’, mayak, che’.
META f: Xuul.
METATE m: Ka’.
METEORITO m: K’áak’, chamal xnuuk.
METER v: Ts’oot, juup, chook’, oks, kaap.
MEZCLA f: Xa’ak’, xe’ek, ya’ach’
MI pron: In, tin.
MIARDA p: Ta’.
MICROBIO m, zool: Ik’el.
MIEDO m: Sajkil, sajakil.
MIEL f: Kaab.
MIEMBRO m: (viril) Keep, toon, xiibil.
MIERDA f: Ta’.
MIGAJA f: P’úuy, xéet’, xéet’el, xix, xiixel.
MILPA f: Kool.
MILPERO m: (J)Kolnáal.
MÍO, A adj: In tia’al.
MIRAR v: Il, paakat, cha’an.
MISERIA f: Óotsilil.
MITAD f: Búuj, táan buj, táan chumuk, táankoch.
MOCO m: Síim, síin.
MOCHO, A adj: Móoch.
MODERAR v: P’iis, ts’aa p’iis.
MODISTA f: (x)Chuuy.
MODO m: Bay, bey, beya’, beyo’ bix, lay.
MOFAR v: P’a’as. Eets’.
MOHO m, bot: Kuuxum, ta’ cháak.
MOJAR v: Ch’uul.
MOJÓN m: Xu’uk, multun.
MOJONERA f: Xu’uk’, multun.
MOLAR m: Cha’am koj.
MOLDE m: U nu’ukul jóojochil tu’ux ku láala’al wáa ba’ax
MOLDEAR v: Paat, u meenta’al wáa ba’ax ichil junp’éel un’ukul jóojochil.
MOLER v: Juuch’, muux.
MOLESTAR v: K’uuxil, ts’íikil, p’u’ujul.
MOLINILLO m: Juuyub.
MOLLEJA f: Tuuch.
MOLLERA f: Ya’al
MOMENTO m: Súut, súutuk.
MOMOTO m, zool: Toj.
MONDAR v: Ts’eej, Ts’iil, p’eel.
MONDONGO m: U tsuukel wakax meenta’an tia’al jaantbil.
MONEDA f: Taak’in.
MONEDERO m: U nu’ukul tu’ux ku ts’a’abal taak’in.
MONO m, zool: Ma’ax.
MONOGRAFÍA f: U ts’íibil ba’alo’ob ucha’an, ba’alo’ob yaan yéetel ba’alo’ob ku meenta’al ti’ junp’éel kaaj.
MONSTRUO m: K’aak’as máak, k’aak’as ba’al.
MONTAÑA f: Wiits, noj k’aax.
MONTAR v: Naat’.
MONTE m: K’áax.
MONTÍCULO m: Múul,
MONTÓN m: Túuk, múul, múuch’ tsúuk.
MONTURA f: Xéek.
MOÑO m: T’uuch.
MORADA f: Otoch, naj, taanaj
MORAR v: Kajtal.
MORCILLA f: Chooch.
MORDAZA f: K’ax chi’.
MORDER v: Chi’ibal, níich’, k’uux.
MORDIZCO m: Níich’, k’uux, nóot’, néet’.
MORENO, A adj: Boox.
MORIR v: Kíimil.
MORRAL m: Chíim, sáabukan.
MORTAJA f: Nook’ ku meyaj utia’al u te’ep’el kimen.
MORTANDAD f: Báan kíimil, kíimilil.
MORTERO m: Muxub, k’utub.
MOSCA f, zool: Ya’axkach.
MOSCO m, zool: K’oxol.
MOSQUITO m, zool: K’oxol, box k’oxol.
MOSTRAR v: E’es
MOVER v: Péek, péeks, pik’, júuy.
MOZO, A adj: Táankelem; paalitsil.
MUCOSIDAD f: Síim, síin.
MUCHACHO, A m, f: (m) Paal, táankelem, xi’ipal;
MUCHO, A adj: (superlativo) Jach, sen, seten, jeta’an, ya’ab.
MUDA f: (-de ropa) U jeel nook’
MUDAR v: Jeel, k’eex.
MUDO, A adj: Toot.
MUECA f: Éets’, nich’ koj.
MUELA f: Cha’am, cha’am koj.
MUERTE f: Kíimil.
MUERTO, A adj: Kimen.
MUGIR v: Awat wakax, áakam wakax.
MUGRE f: Éek’, éek’chok’, kiirits’.
MUJER f: Ch’up, ko’olel, (x) ba’al.
MULATO m, bot: Chakaj.
MULETA f: Che’ ku ts’aik yáanal u xiik’ máak k’oja’an wáaki’inpaja’an u yook tia’al u páajtal u xíimbal.
MULTA f: Bo’ol ku meentik máak ts’o’ok u meentik wáa ba’ax k’aasil.
MULTIPLICAR v: Ya’abkun.
MULTITUD f: Ya’ab, ya’abal, múuch’.
MUNDO m: Yóok’ol kaab.
MUNICIÓN f: Yóol ts’oon.
MUÑECA f: Junp’éel báaxal je’ bix chan ko’olel ku báaxtik mejen
MURALLA f: Pak’, ka’anal pak’.
MURCIÉLAGO m, zool: Soots’.
MURMULLO m, Mukul t’aan.
MURMURAR v: Mukul t’aan, mukul chi’.
MURO m, Pak’.
MÚSCULO m: Xiich’, muuk’, bak’.
MUSEO m: Kúuchil tu’ux ku ye’esa’al úuchben ba’alo’ob.
MÚSICA f: Paax.
MÚSICO, A m, f: Máak ku paax.
MUSLO m: Muk’ ook.
MUTILAR v: Xoot’, kúul.
MUY adj: (superlativo) Jach, sen, seten, jéet, jeta’an, táaj.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico