Hoy es: Jueves, 28 de Marzo de 2024
inicio
Inicio A B C CH D E F G H I J K L LL M N Ñ O P Q R S T U V X Y Z

S

S f: Le ts’íib je’ela’ je u jum ich maayae’ bey xan u juum ich káastlan t’aan
SABANA f: Chak’an.
SÁBANA f: Teep’.
SABAÑÓN m: Weeret’.
SABER v: Ojel
SÁBILA f, bot: Junpets’ k’in kij.
SABOR m: Ki’, ki’il.
SABUESO m, zool: Peek’.
SACAR v: Jáal, jook’s, joots’, jo’op.
SACERDOTE m: (J)K’iin, yuum k’iin.
SACIAR v: Na’ajtal.
SACUDIR v: Líil, tíit, púus.
SAGÚ m, bot: Cha’ak.
SAL f: Ta’ab.
SALAR v: Ch’óoch’kin, ch’óoch’ kun, pak’ ta’ab.
SALARIO m: Náajal.
SALDAR v: Bo’ol u ts’ook p’aax.
SALIDA f: Jool, jóok’ol.
SALIR v: Jóok’ol, tiis.
SALIVA f: Túub.
SALPICAR v: Wiits, tiits’.
SALPICÓN m: Tsi’ikbil bak’ yéetel u xa’ak’.
SALPULLIDO m: Uusáan, (x) uusáan.
SALSA f: K’utbil p’aak, k’utbil iik.
SALTAMONTES m, zool: Máas, sit’riyo.
SALTAR v: Síit’, p’iit.
SALTO m: síit, p’iit.
SALUD f: Toj oolal.
SALUDAR v: Béech jo’ol, tsiik.
SALVAJE f: K’áaxil, ba’alche’.
SALVAR v: Áant, luk’s ti’ toop.
SANAR v: Utstal, tojtal óol.
SANCOCHAR v: Chaak.
SANDALIAf: Xanab.
SANGRAR v: Took’, k’i’ik’ankil.
SANGRE f: K’i’ik’.
SANGRÍA f: Took’.
SANO, A adj: Ki’ óol, toj óol.
SANTO, A adj: Kili’ich.
SAÑA f: K’uux, p’uja’an.
SAPO m, zool: Muuch.
SAQUEAR v: Ookol.
SARAMULLO m, bot: Ts’almuy.
SARRO m: (-de los dientes) ta’ koj.
SARTENEJA f: Jaltun.
SASTRE m: (j)Chuuy, chuy nook’.
SATANÁS m: Kisin, k’aasi ba’al.
SÁTIRO m: May ku ts’isik mejen paalal.
SATISFACER v: Ki’imak óol, ki’imaktal óol.
SAZÓN adj: K’aan, tak’an, siip’.
SAZONAR v: K’antal, tajal, tajankun.
SECAR v: Tijil, tikinkun.
SECRETO m: Mukul, ta’ak tsikbal.
SECUESTRAR v: U yokolta’al máak tumen u yéet máakil.
SED f: Uk’aj.
SEGUIR v: Áalkab paach, toojol, chuuk.
SELECCIONAR v: Teet, yéey.
SELVA f: K’áax, nukuch k’áax.
SEMBRAR v: Pak’al.
SEMEN m: Sa’il keep, u k’aab toon.
SEMENTERA f: Kool.
SEMILLA f: Neek’ (-de maíz) i’inaj.
SENSIBILIDAD f: Cha’aj.
SENTAR v: Kutal, kuklin.
SENTENCIAR v: Xot k’iin, xot’ k’iin.
SENTIR v: U’uy.
SEÑAL f: Chíikul, béech’ jo’ol, béech’ k’ab, béech’ kaal.
SEÑALAR v: Tuch’ub.
SEÑOR, A m, f: (m)Yuum, taat, nojoch máak; (f) xunáan, ko’olel,
SEÑORITA f: (x)Ch’úupal, (x)ba’al, lo’bayan.
SEPARAR v: Tseel, jaats.
SEPELIO m: Muuk, muksaj.
SEPULCRO m: Muknal.
SEPULTAR v: Muuk.
SEPULTURA f: Muknal.
SEQUÍA f: Yáax k’iin, noj k’iin.
SER m: (-maligno) Ba’aba’al, kisin.
SER v: Antal.
SERENATA f: K’aay yéetel paax ku bisa’al tak tu najil máak.
SERMÓN m: Tseek, tse’ek.
SERPIENTE f, zool: Kaan.
SERVIR v: Meyaj.
SESO m: Ts’o’om.
SEXO m: Kobol, máantan máak, (m)xiibil, toon, keep, (f)ch’upil,
SI conj: Kux túun, wáa
SÍ adv: Beey, beyo’, jaaj, jaan.
SIEMBRA f: Pak’al.
SIEMPRE adv: Juntiich’, maantats’, láayli’e’, léeyli’e’.
SIERRA f: Wiits, pu’uk.
SILBAR v: Xóob, xuuxub.
SILBIDO m: Xóob, xuuxub.
SILENCIAR v: Mak chi’, p’aat ma’ t’aan.
SILENCIO m: Ch’een, ch’ench’enki.
SILUETA f: Oochel.
SILVESTRE adj: K’áaxil.
SILLA f: K’áanche’, xeek.
SIMA f: Taam, jool jach taam.
SIN prep: Ma’, mina’an, mix.
SINGULAR adj: Junp’éel, juntúul.
SIRVIENTE, A m, f: (m) (J)k’oos,meyjil; (f) xmeyjil, xk’oos.
SITIAR v: Bak’ paach, k’al paach
SITIO m: Kúuchil.
SOBACO m: Xiik’.
SOBAR v: Páats’, yeet’, yoot’.
SOBRA f: Xiix, yala’.
SOBRE prep: Óok’ol.
SOBRECARGA f: P’ik kuuch.
SOBRECARGAR v: P’ik kuuch, píitmáan kuuch.
SOBRINO, A m, f: (m) (j)sob, f (x)sob.
SOCORRER v: Áantaj.
SOGA f: Suum.
SOL m: K’iin.
SOLDAR v: Taak’, u tsu’utsujool yéetel kib wáa uláak’
SOLEAR v: Jaykun, jayk’iin.
SOLICITAR v: K’áat, kaxan.
SÓLO, A adv: Chéen.
SOLTAR v: Jáalk’ab, cha’, waach’.
SOLTERO, A adj: May ma’ts’oka’an u beeli’, (m) ma’ atan, (f) ma’ íicham
SOLLOZAR v: Ok’ol, xuxuch ni’.
SOLLOZO m: Jaja’ ok’ol.
SOMBRA f: Bo’oy, oochel.
SOMBRERO m: P’óok.
SONAJA f: Soot, (-de fruto) (x) tuch’.
SONÁMBULO, A adj: Chukut kib, chukut wenel.
SONAR v: Juum.
SONIDO m: Juum.
SONREIR v: Che’ej, mukul che’ej, k’as che’ej.
SONRISA f: Sak che’ej, k’as che’ej.
SOÑAR v: Náay, wayak’.
SOPA f: Ya’ach’, (x)chok’, (x) chok’ob.
SOPLAR v: Uust.
SORBER v: Xúuch, jáap.
SORBO m: Xúuch, jáap, luuk’.
SORDO, A adj: Kóok.
SORPRENDER v: Chuuk, jak’ óol, ja’as óol.
SOSPECHA f: Tuukul, péek óol.
SOSTENER v: Láat’, maach, ch’úuy.
SÓTANO m: Yáanal lu’um.
SUAVE adj: Bi’bi’ki, susulki, o’olki.
SUAVIZAR v: Ts’u’uba, ts’u’ubankun.
SUBIR v: Na’akal.
SUBSISTIR v: Kuxtal.
SUBSTITUIR v: Jeel, k’eex.
SUBTERRÁNEO, A adj: Yáanal lu’um
SUBURBIO m: Pach kaaj.
SUCCIONAR v: Ts’u’uts’, chu’uch.
SUCEDER v: Úuchul, máan.
SUCESO m: Úuchul.
SUCIO, A adj: Éek’, k’óok’ol, kiirits’.
SUDAR v: K’íilkab.
SUDOR m: K’íilkab.
SUELA f: K’éewel.
SUELDO m: Náajal.
SUELO m: Lu’um.
SUEÑO m: Náay, wayak’.
SUFRIR v: Muk’yaj.
SUMAR v: Xook, ts’aa.
SUMERGIR v: Ts’aam, t’uub, buul.
SUMIR v: Buul, ts’aam, t’uub.
SÚPLICA f: Yaanyan, yaanyan k’áat.
SUPRIMIR v: Luk’s, jáaws.
SUR m: Nojol.
SURCO m: T’i’il.
SUSCITAR v: Úuchul.
SUSPENDER v: Ch’úuy, ch’een, t’úuy, líik’s, naak.
SUSPIRAR v: Ch’a’ iik’
SUSTENTAR v: Tséen, láat’.
SUSTENTO m: O’och, janal.
SUSTITUIR v: Jeel, k’eex.
SUSTO m: Jak’ óol.
SUSURRAR v: Mukul t’aan.
SUYO adj: pron: U tia’al.





Regresar
  © Universidad Autónoma de Yucatán
Centro de Investigaciones Regionales "Dr. Hideyo Noguchi"
Unidad de Ciencias Sociales
Dirección General de Desarrollo Académico